Kültür Değişmeleri - Mümtaz Turhan

Bütün eksikliklerine rağmen bu kitap ancak on beş genede tamamlanabilmiştir. Bu da, mevzuun tetkik için arzettiği güçlükler hakkında bir fikir Verebilir. Okuyucu, bu meselenin ilmî bakımdan taşıdığı ehemmiyete, diğer içtimaî hâdiselerle olan münasebetine ve şümulüne dair metinde kâfi derecede malûmat bulabilecektir. Bunlar, kitabın vahdet ve tecanüsünü bozduğu halde okuyucunun, ilk hamlede umumî bir intiba ve bu nevi bir tetkikin nazarî ve amelî kıymeti hakkında sarih bir fikir edinebilmesi, meselenin hallini güçleştiren âmilleri, elde edilen neticelerin ne dereceye kadar mahallî şartlara ve ne nispette umumî, içtimaî ve ruhî faktörlere tabi olarak meydana geldiğini görebilmesi için zaruriydi. Şüphesiz ilmî malzemesi, vasıtaları ve bu hususta an'anesi eski olan memleketlerde o ana kadar yapılmış olan tetkiklerin neticeleri bilindiğinden herhangi Er meseleyi araştırmak isteyen ilim adamı, bunları tekrarlamaya lüzum hissetmeden nerede kalınmış ise oradan işe başlayabilir. Şimdilik bunlardan mahrum oluşumuz, ve dilimizde bu sahaya ait eserlerin henüz bulunmayışı, kitaba uzun bir girişle II nci ve V inci fasılların ilâvesini zarurî kılmıştır. Bu kısımların ihtiva ettiği malûmatı, okuyucunun bizzat edinmesini beklemek, kanaatimce bu şartlar altında doğru olamazdı.

Aym suretle ikinci kısımdaki tarihî değişmelerin lâyıkiyle incelenmemesi, hattâ bunlardan bahsedilmiş olması hususunda da hesap vermek lüzumunu hissediyorum.