Tahlil Ve Tenkit Batılılaşma - Üstün ŞENGÜL

Cümlenin malumu olduğu üzere, Osmanlı Devleti'nin tarihinde 1683'ten itibaren hızlı bir geri dönüş süreci başlamıştır. Bu süreçte Türk tarihinin tepe noktasını teşkil eden Osmanlı, her anlamda (nüfus, sınırlar, ekonomi* içtimai, v.s.) büzülmeye uğramaya başlamış ve bu dunım devleti yönetenleri ve aydınları çözüm arayışına sevk etmiştir. Devletin kötü durumunu ortadan kaldırabilmek saiki ile ilk yapılmaya çalışılan şey, devletin klasik dönemi olarak nitelendirilen Kanuni dönemine dönmeye çalışmak şeklinde değerlendirilmiştir. Kısa süre içerisinde görülmüştür ki, kötü idare edilme, şehzadelerin kötü eğitilmesi, batıda meydana gelen gelişmeleri takip edememe gibi farklı sebeplerle bu mümkün değildir. Bunun üzerine gündeme başka arayışlar gelmiştir. Batılılaşma/Gaıplılaşma dediğimiz süreç işte tam bu noktada karşımıza çıkar. Devlet yöneticileri ve aydınlar düz ve basit bir mantıkla; "Mademki batı karşısında güç duruma düşüyoruz, mademki, savaş meydanlarında bizi yenen batıdır; o zaman yenilmemek, yok olmamak için batı kadar güçlü olmak gerekir. Bunun yolu da, batıdan geri olduğumuz yönleri, onlardan aldıklarımızla gidermeliyiz.” tespiti ile Batılılaşma sürecini başlatmışlardır.