Türban Sorunu - Kamusal Alan ve Demokrasi - Hikmet KIRIK

Yaşam çoğu kez ilginç tesadüflerle karşımıza çıkar. Benim kamuoyu kavramıyla ilk tanışmamla bu çalışma arasında da böyle ilginç bir tesadüften söz edebilirim. İlkokulda, okumayı öğrendikten sonra, öğretmenimiz Mustafa Akgöz (bu vesileyle kendisini saygıyla anmak isterim) her gün sırasıyla birkaç öğrenciye gazete aldırır ve ders başlamadan tahtaya kaldırııp aldığımız gazeteleri bize okuturdu. Gerekli gördüğü durumlarda da, ya kendiliğinden ya da bizlerin, varsa, soruları doğrultusunda açıklamalar ve yorumlar getirirdi. Bu uygulama bütün öğrencilerin hoşuna gider herkes gazete sırasının kendisine gelmesini heyecanla beklerdi. Gazete sırasının bende olduğu bir gün, okuduğum bir haberde "kamuoyu" sözcüğü geçiyordu. Ne olduğunu anlamamış olmalıyım ki, kendisine "kamuoyu nedir?” diye sorduğumu bugün gibi hatırlıyorum. Öğretmenimin nasıl bir açıklama getirdiğini unuttum. Ancak aklımda kalan, bu açıklamanın da çocuk aklıma pek yatmadığıydı. Sonrasında çok sık duyduğum bu sözcüğü günlük dildeki anlamında kanıksadım.

1991 yılında Leicester Universitesi Kitle İletişim Araştırmaları Merkezi'nde Yüksek Lisans tezimi yazarken, kamu ikinci kez karşıma çıktı. Bu defaki Nicholas Garnham'ın Screen'de yayınlanan Kamu Hizmetine Karşı Pazar başlıklı makalesiydi. Makale, o günlerde İngiltere'de esen, medyada deregülasyon ve ticarileşme eğilimlerine karşı, kamu hizmeti yayıncılığı ve BBC'yi destekleyen bir yazıydı. Garnham'ın makalesi iki açıdan çok önemliydi. Birincisi, kamu hizmeti yayıncılığını Habermas'ın kamusal alan kavramlaştırması merkezinde güçlü bir kuramsal çerçevede savunuyordu. Öyle ki, bu makalenin BBC'yi savunan kesimlerin argümanlarını son derece güçlendirdiği ve kurumun, iktidardaki Muhafazakar Parti'nin özelleştirme furyasından en az zarar'la çıkmasında çok önemli bir rol oynadığı kabul edilirdi. İkinci Önemli tarafı da, Habermas'ı İngilizce konuşulan ülkelere tanıtan ve aynı zamanda kamusal alan kavramını medya çalışmalarına sokan ilk makale olarak alınır.